فومن

رستوران علی فومنی،

بقعه عون بن علی (ع)

در محله مسجد بر شهر تاریخی ماسوله قرار دارد.عون ابن علی بر طبق روایات،فرزند محمد حنیفه یا محمد ابن حنیف از نوادگان حضرت علی (ع)شمرده می شود.که متحملا دراوایل قرن سوم یا چهارم و شاید ششم هجری همزمان با ورود امام زاده ابراهیم (ع)شفت،امام زاده هاشم(ع)رشت و نیز سید جلال الدین اشرف(ع) استانه اشرفیه، به این ناحیه روی اورده بود.

این بقعه در مجموعه ای مذهبی ،مرکب از خود بقعه در میان ومسجد جامع در جوانب شرق وغرب،جای گرفته است.بقعه پلانی هشت گوش دارد و هر یک از اضلاع 180سانتی متر طول دارند.گنبدی بر روی این فضا وجود دارد که ارتفاع صحن امام زاده تا زیر طاق گنبد اول20/4سانتی متر است.گنبد بقعه،حالتی شلحمی دارد که امروزه ان را با حلب پوشانده اند.دو مناره در اطراف گنبد این مسجد،احداث کرده اند که جدید است.قسمت بیرون امام زاده،دارای طاق نماهایی با اجر کاری وقسمت داخلی نیز طاق نماهایی دارد.

گفتنی است که در مورد تاریخ بنای این بقعه وتاریخ دقیق شهادت حضرت عون بن علی (ع)سند معتبر ومکتوبی یافت نشده است.این بقعه در دهه ی 1360 توسط مرحوم خلیل حاتمی ماسوله ،که ریاست هیئت امنای این بقعه را در دست داشت،تجدید بنا شد و جزو1200بقعه در اثار تاریخی ایران جای دارد.

برگرفته از کتاب مردم سرزمین فومنات-کیوان پندی چاپ دوم

بقعه اقا سید علی

این بقعه در محلی موسوم به میر سرا قرار دارد.بقعه در کذشته به نام اقا سید علی قبر خانه شناخته میشد. و مردم به ان اقا میر سرا هم می گفتند.اقا سید علی از نظر حسب و نسب از مردان متدیین منطقه فومن شمرده شده وبنا بر اظهارات معتمدین و اگاهان محل،از مردان ثروتمند وپرهیزگاران روزگار خود به شمار می امده است.بر اسا تحقیقات به عمل امده صاحب مدفن ،از خاندان مقیمی  و از نوادگان امام زاده حمزء (ع) است که مزارش در شهر ری مورد توجه می باشد.اقا سید علی فرزند ارشد سید احمد موسوی جیلانی(گیلانی)و برادر بزرک،حاج سید رضی،حاجی میر جلیل و حاج سید مرتضی است که پیش تر از ایشان وظاهرادر دهه 1280یا 1290ه.ش وفات یافته است.این بقعه تا سالهای 1344-1345 گالی پوش با پنجره های ارسی بود که در این سال تجدید بنا شد و پس از ان نیز چندین بار مورد مرمت و باز سازی قرار گرفته است.

تکیه ایت الله اریب (ره)

تکیه اقای اریب در شمال میدان مرکزی شهر فومن،روبه روی مسجد بالا محله(ولی عصر)قرار دارد .این تکیه چون طبق تقسیمات محلی گذشته در پایین محله شهر فومن قرار گرفته بود،از این رو مسجد مختص مردمان پایین محله این شهر در گذشته محسوب مگردید. تاریخ ساخت ان به درستی مشخص نیست ولی تاریخ بنای ان باید در فواصل سالهای 1292-1298 یا1279-1285  ه- ش همزمان با تجدید بنای بازار فومن بوده باشد.که توسط جد مجتبا یی ها بنا شده بود.این تکیه در بهمن ماه سال 1298 ه – ش چند اطاقش اختصاص به دانش اموزان مدرسه ای یافت که بعد ها موسوم به دبستان نصرت شد.در دی ماه 1329 ه – ش مرحوم ایت الله حاج سید ابو القاسم علوی معروف به اریب فومنی(پیر خرد مند)تکیه مذکور را از شهر داری وقت فومن خریداری و در اذر ماه1354 نیز انرا وقف عام(عمومی) نمود.تکیه فوق در دهه ی سی به همت چند تن از هیئت امناء ان ،تجدید بنا شد واز ان تاریخ نیز ،چندین بار مورد مرمت وباز سازی قرار گرفته است.

        منبع:مردم سرزمین فومنات

شیون فومنی و ادبیات

شیون فومنی به عنوان یکی از شاعران موفق دو زبانه در حوزه شعر محلی و بومی گیلکی را که داشت در محاق فراموشی قرار می‌‌گرفت سینه به سینه تا آنسوی مرزهای کشورمان اشاعه داد و از سوی دیگر در حوزه شعر فارسی با انتشار مجموعه های شعر فارسی و ارائه قالبهای معمول و مرسوم شعر فارسی از شاعران تأثیر گذار و توانای شعر معاصر بشمار می‌‌رود. تحقیق و پژوهش در زمینه ی فرهنگ، و ادب گیلان و ارائه مجموعه اشعار گیلکی در قالب غزلیات، منظومه‌ها و دو بینی های محلی است از جمله آثار اوست. علاوه بر اینها، ترانه سرایی یکی از جنبه های ادبی و هنری شیون است که با مهارت، چیرگی و تسلط بر موسیقی، آواها و ملودی های محلی و فارسی از وی به‌عنوان موفق ترین شاعر ترانه سرا شناخت که در این حوزه ترانه های متعددی از وی به وسیله خوانندگان نامور خوانده شده، نام برده شده است . شیون در کنار شعر گیلکی و شعر فارسی فعالیتهای پر دغدغه ای در سایر حوزه های ادبی داشته است از آنجمله: شعر و ادبیات کودکان، قصه، داستان کوتاه و فیلمنامه (سناریو) از دیگر آثار اوست که طبعاً برشی دیگر از تواناییهای وی به شمار می‌‌رود.

آثار فارسی شیون

شیون فومنی در شعر فارسی در دو شیوه کلاسیک و نو اشعار ماندگاری را از خود به یادگار نهاده است. غزل های شیون، از برجسته ترین غزل های معاصر شعر فارسی است که وی را در ردیف ممتازترین شاعر غزلسرا در حوزه ی غزل امروز نئوکلاسیک قرارداده است. غزل های شیون، شیوه ی تخیل و مضمون پردازی شاعران سبک هندی، تشبیهات، استعارات، تصاویر و زبان امروزی همراه با تمثیل، ترکیب سازی، مضمون یا بی و پارادوکس های زیبایی را در خود دارد که البته همه اینها در کنار عناصر بومی و چه با اصطلاحات و ترکیبات زبانی گیلک، همانند: این سفر (این دفعه)، وعده خلافی، خرسخواری، تن شده، چموش پا تاوه و ... به واقع دیده می‌‌شود که کلمات را به راحتی دستکاری می‌‌کند و با انها فضای تخیلی می‌‌سازد. در غزل های او حتی قافیه‌ها بسیار طبیعی و زیبا بجا می‌‌نمایند. خود او می‌‌گوید: وزن و قافیه و ردیف اگر اندیشیده آید پوشال کم بهایی است که خار کنی را به کار نمی‌رود. تشخیص زبانی او مربوط به گزینش لطیف ترین واژه‌ها رایج است و ناخودآگاه از واژه های خشک و خشن پرهیز می‌‌کند وی بلاغت را با تخیل و زیبایی در کنار هم نشانده است؛ به ویژه که سراسر اشعار و مجموعه های او هوای شمال را دارد و فضای گیلان را می‌‌توان در شعر او به وضوح مشاهده کرد. این گونه بومگرایی که از عناصر سبکی اوست، یکی از محصولات نو گرایی نیمایی است که شاعر را با محیط خویش، پیوند می‌‌دهد. در کنار غزل در حوزه اشعار کلاسیک، رباعی، دو بیتی، مثنوی، قصیده از جمله طبع آزمایی های شاعر بوده است که همواره با توجه به ظرفیت قالبها مشاهده توانمندیها و موفقیتهای شیون هستیم. امّا اشعار نو و اشعار سپید از پر دغدغه ترین لحظه های سرودن شاعر بوده است که چهره دیگر شاعر را در این قالب به خوبی می‌‌بینیم که چقدر از ظرفیتهای بیانی، زبانی، عاطفی و ... شاعر را با خود به همراه داشته است که تا بدان پایه شاعری با آنهمه غزل های زیبا و دلنشین گرایش خاصی به سرودن اشعار سپید نشان می‌‌دهد.

1- پیش پای برگ (برگزیده اشعار): این مجموعه شعر برگرفته و برگزیده اشعار فارسی شاعر از قالب غزل، مثنوی، رباعی، دو بیتی، نو و سپید از اواخر دهه چهل تا اوایل دهه هفتاد سالهای شاعری شیون است. ناشر: شاعر، چاپ اول بهار 1374.

2- یک آسمان پرواز (برگزیده اشعار): این مجموعه شعر برگرفته و برگزیده اشعار فارسی شاعر از قالب غزل، رباعی، دو بیتی، شعر نو، شعر سپید از اواخر دهه چهل تا اوایل دهه هفتاد سالهای شاعری شیون است. ناشر: شاعر، چاپ اول بهار 1374.

3- از تو برای تو : این مجموعه در برگیرنده ی غزل، رباعی، دو بیتی، مثنوی سروده ی شاعر است، به کوشش: حامد فومنی. ناشر: خجسته، چاپ اول 1378.

4- رودخانه در بهار : این مجموعه در برگیرنده ی اشعار سپید شاعر همراه با مقدمه ای از شیون در باب دیدگاه وی از شعر و زبان شعری است، به کوشش: حامد فومنی، ناشر: خجسته، چاپ اول 1378.

5- کوچه باغ حرف : این مجموعه در برگیرنده ی کلیه اشعار شاعر در قالب رباعی است که در یک کتاب گردآوری و تدوین شده است، به کوشش: حامد فومنی. ناشر: هدایت، چاپ اول 1382.

«تا به افسوس ماسوله ننشسته ایم»

          یکی از ویژگی های ارزشمند تمدن ایرانی در طول هزاره ها، کنار آمدن با طبیعت و دست یافتن به تعاملی چشمگیر با آنست. اگر برخورد نابخردانه چند دهه گذشته و به خصوص آنچه را که پس از انتقلاب با آن روبرو بوده ایم و طی آن فاجعه آفریده شده را از نظر دور بداریم، در کمتر دوره ای شاهد آنیم که گذشتگان اینچنین ویرانگرانه با طبیعت برخورد کرده باشند.

ماسوله را می توان در این زمینه به عنوان یک الگوی هوشمندانه به شما را آورد. مردمانی که طی صدها سـال در این جایگاه باشند، بوده اند و خـانه و کاشـانه و محل کسب و کار خویش را بردامنـه برپا داشته اند، به آگاهانه ترین شیوه ممکن با طبیعت دلپذیر منطقه ارتباط برقرار کرده و برکنار از ویرانگری در متن طبیعت حضوری هماهنگ پیدا کرده اند. آنها عظمت کوه و جنگل را پاس داشته اند و بناها را چنان بر پیکر طبیعت نشانده اند که گویی جای جای با صخره های لختی برخورد می کنیم که اینجا و آنجا در کنارشان درخت ها و درخت چه ها روئیده اند. آنها راه را بر آبریزهای کوچک نبسته اند و اجازه داده اند که چون مویرگ های سبز در لابه لای پیکر دست ساخته هایشان جریان داشته باشند، با ایجاد مجموعه ای فشرده و تنگاتنگ فراز و دو جانب خود را به طبیعت سرسبز جنگل سپرده اند اندودخانه ها را چنان برگزیده اند که مطبوع ترین هماهنگی را با پوشش سبز در سبز فضا به وجود آورده است. با هوشمندی از بستر رودخانه خروشان و سیلابی پا پس کشیده اند تا حریمش محفوظ بماند و آنگاه که می خروشد فرجامی تلخ پدید نیاورد.

«البته شایان ذکر است کهتعداد انگشت شماری از بناها در حریم دور رودخانه بزرگ ماسوله میباشند که اکثراً هم اماکن دولتی بوده که تذکرات لازم را برای جابجائی اماکن خود به جاهای امن تر و دور از حریم رودخانه به صاحبان آنها داده شده است و این اماکن هم در طول سی سال بعد از انقلاب ساخته شده اند، آنچه که مجموعۀ شهر افسانه ای ماسوله می باشد ، برکنار از دستکاری های دو دهه اخیر ، تابلوئی است که دلکش و پر از راز و رمز حکایت از عظمت آفرینش و نقش هوشمندانه فرهنگ مردمی دارد که ستایشگر طبیعت و دوستدار آن بوده اند. ماسوله یک تابلوی زیبای ثابت نیست، به اعتباری در طول روز با حرکت ابرها ، پدید آمدن خورشید و فضای مه آلود ، می توان شاهد تابلوهایی گوناگون بود، تابلوهایی که هر یک شکوه آفرینش را به تصویر می کشند. شرح شهر ماسوله و بررسی پیشینه آن از دیدگاه باستان شناسی و انسان شناسی کاری درخور و سنگین را می طلبد که از حوصله این نوشته خارج است.

به کوتاهی باید گفت که ماسوله بر دامنـه کـوه های تالش سامان گرفته است. گفته میشود پیش از شکل گیری ماسوله در قرنها پیش ، پایه گذاران این شهر در * ماسوله در 8 کیلومتری غرب جاده ماسوله به خخال زندگی می کردند. در کاوش های * ماسوله که حدود دو دهۀ پیش انجام گرفته به سفال هایی مربوط به قرن های پنجم و ششم هجری دست یافته اند. مجموعۀ بافت ماسوله چیزی حدود دو هکتار را دربر می گیرد. موقعیت مکانی این * و شکل گیری آن به پدیده مبادلات بازرگانی بخش های کوهستانی منطقه مربوط می گردد. این روستای بزرگ (شهرک) نقش عمده ای در تبادل فرآورده های سه منطقه گیلان ، خلخال و زنجان برعهده داشته که صدها سال سبب رونق آن می گشته است.

ا ایجاد راه های ماشین رو ، کاروان های مسیرهای کوهستانی از ادامه حرکت باز می مانند و ماسوله موقعیت مهم بازرگانی خود را در منطقه از دست می دهد و بخش عمده ای از باشندگان (ساکنان) به جاهای دیگر کوچ می کنند. این اتفاقات همه مربوط به چند دهه گذشته یا به عبارتی یک قرن گذشته است.

چنانچه در سال 1325 خورشیدی ماسوله دارای 3500 نفر جمعیت بود و این شمار در آمارگیری سال 1382 به 811 نفر کاهش یافت و تازه شماری از این افراد را جنگل نشینانی تشکلی میدهند که به اینجا مهاجرت کرده اند. بنابراین طی چند دهه ترکیب جمعیتی ماسوله به شدت دگرگون گشته که در نتیجه به شمار فراوانی از بناهای قدیمی لطمه وارد شده و روبه ویرانی گذارده اند.

در یک بررسی میدانی به این نتیجه رسیده اند که در گذشته ای نه چندان دور تعداد خانه های آن به 600 واحد می رسیده است. معماران ماسوله ای با توجه به نقش عمده ی این جایگاه در پیوند با فعالیتهای بازرگانی ، هسته شهر را به بازار دادوستد اختصاص داده اند. چنانچه یک بازار چهار طبقه در دل آن شکل گرفته از مسیرهای اصلی شمالی-جنوبی و شرقی-غربی به راحتی میتوان بدان دسترسی یافت. محله های پنجگانه به نام های : خانه بر ، کشه سر ، مسجدبر ، اسدمحله و * گرداگرد بازار سامان گرفته اند. که در حال حاضر حدود 350 الی 400 خانه را در بر دارند. در بافت قدیمی ماسوله امام زاده عون ابن علی (ع) و مسجد جامع در کنار آن و چند مسجد دیگر و یک کاروانسرا ، از چندین کاروانسرای ماسوله موجود است.

شبکه های ارتباطی شمالی-جنوبی که در مسیر شیب کوه ایجاد شده اند، بیشتر به صورت پلکان های سنگی با پاگردها هستند که پهنای بیشتری نسبت به شبکه های شرقی-غربی دارند. و در امتداد این شبکه های پلکانی است که می توان با نمای طبقه به طبقه مجموعه ماسوله و ویژگی های معماری آن برخورد بهتری داشت. نکته قابل توجه درباره ارزش های کالبدی این مجموعه نحوه پیش بینی کردن شبکه فاضلاب و بیرون و بردن آب های سطحی آن است که معماران ماسوله ای به صدد چهار شاخه اصلی جوی های زیر زمینی یا « اگو » و جاسازی کردن شبکه های فرعی، در انجام این مهم توفیق یافته اند. ولی مشکل اینجاست که همه آنها به رودخانه در پائین مجموعه می ریزد. در مجموعه بافت و کالبد معماری ماسوله آنچه که بیش از همه چشمگیر و پرجاذبه است، نما و منظر عمومی مجموعه است.

این نمای طبقه به طبقه و شبکه های پلکانی ، افزون بر حجم های ساده و هماهنگ معماری ، به یاری کارهای تزیینی چوبی به صورت پنجرهه های منبت، واشورها، نرده بالکن ها و درها جلوه ای افزون تر یافته است.

به طور عمده در نقش های چوبی با طرح های هندسی و شیوه گره برخورد می کنیم. دریغ و افسوس که طی سال های اخیر با رها شدن و ویرانه شدن شماری از خانه های قدیمی ، بسیاری از این آثار از بین رفته اند و در بعضی خانه ها در و پنجره های جدید به کار گرفته شده ، که جا دارد متولی این شهر افسانه ای (میراث فرهنگی) هر چه سریعتر نسبت به تغییر آنها اقدام نماید. در گذشته نزدیک شمار زیادی از خانه ها در برابر پنجره ها و در طول بالکن ها گلدان های زیبای شمعدانی قرار می دادند. که در حال حاضر هم تعداد زیادی از خانه جلوی پنجره های خودشان با گذاشتن گل شمعدانی خانه های خودشان را تزئین می کنند. تزئینی که اثری غیر قابل تصور در زیبائی ، طراوت و جلوه پرنشاط مجموعه ماسوله داشت. در حال حاضر این تزئین ساده و زیبایی آفرین از بخش هایی از مجموعه شهرک رخت بربسته است. آنچه که اشاره شد طی چند دهه گذشته بر اثر آنکه ماسوله نقش مؤثرش را به عنوان یک مرکز فعال مبادله تولیدات کشاورزی ودامپروری و بعضی دست ساخته ها در پیوند با مسیرهای کوهستانی از دست داده ، بخش هایی از شهر ماسوله رو به ویرانی گذارده اند. رویداد زلزله در شانزده سال گذشته نیز به بخش هایی از شهر ماسوله لطمه وارد ساخت و در مجموع در حال حاضر شماری از واحدهای معماری از نظر ایستایی در شرایط نامساعدی قرار دارند و نیاز بدان دارند تا نسبت به استحکام بخشی از آنها اقدام گردد. کاری که نیاز به اعتبار ویژه و برنامه ریزی مؤثر دارد. از سوی دیگر شمار فراوانی واحدهای ساختمانی جدید با مصالح و شیوه متفاوت با معماری بومی در درون و در حاشیه بافت قدیم برپا گردیده که به شدت بر این مجموعه استثنائی لطمه وارد ساخته و می بایست طی یک برنامه ریزی اساسی ، دیت کم نسبت به هماهنگ سازی نمای آنها با معماری بومی اقدام لازم به عمل آید.

لازم به یادآوری است که در حال حاضر برای روپا نگهداشتن ماسوله از نظر اقتصادی ، تنها گزینه منطقی تکیه بر صنعت جهانگردی است. پدیده ای که به طور تنگاتنگ و اساسی در گروه حفظ هویت تاریخی و بومی این مجموعه افسانه ای (شهر ماسوله) است.

اگر آشفتگی ساخت و سازها و ویرانی بناهای قدیمی تداوم بیابد تا چند سال دیگر ماسوله بخش عمده جاذبه های جهانی خود را در پیوند با اکوتوریسم از کف خواهد داد.از اینرو ایجاب می کند هر چه سریعتر به عزمی راسخ کار ساماندهی ماسوله از مرحله حرف و سخن با عزمی راسخ وارد مراحل اجرایی متکی بر طرح های مطالعه شده و زمانبندی شده بود.

برای آنکه بتوان از این بن بست های موجود بیرون آمد و کاری اساسی انجام داد، ایجاب می کند تا کار ساماندهی ماسوله همراه با تأمین اعتبارهای لازم در اختیار یک سازمان مستقل عمرانی خاص گذارده شود. شیوه موجود در عمل نه تنها کارساز نبوده که روز به روز مجموعه شهر ماسوله را با لطمه های شدیدتری مواجه می سازد. نگاهی به آنچه که در مسیر جاده فومن به ماسوله ، به ویژه در نزدیکی ماسوله نشان می دهد که عمل هیچ یک از توصیه های سازمان میراث فرهنگی در برابر سودجویی ها کارساز نبوده است. حتی وزارت راه نیز در کار جاده سازی کوچکترین اعتنائی به توصیه ها نداشته است. واگذاری یک طرح اساسی و نمونه چون ساماندهی ماسوله با توجه به واقعیت ها کاری نیست که بتوان آنرا برعهده شهرداری و انجمن شهر ماسوله گذارد.

راه چاره چنانچه در بالا اشاره شده در این می باشد که با توجه به سابقه فعالیت های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این محل و استقرار پایگاه پژوهشی در آنجا (ماسوله) ، اجرای طرح جامع ساماندهی به این سازمان واگذارشود و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با ایجاد یک ستاد هماهنگی مرکب از نمایندگی صاحب اختیار در سطح معاون وزیر از وزارتخانه های، مسکن و شهرسازی ، کشور ، محیط زیست و سازمان برنامه ریزی و مدیریت و استانداری گیلان « سازمان عمران و ساماندهی مالی ماسوله » را برای مدت معین پایه گذاری و اعتبارات لازم را براساس مصوبه هیأت دولت تأمین و در اختیار قرار دهد، سازمان عمران و ساماندهی ماسوله باید از تمامی اختیارات لازم مثل سازمان عمران جزیره کیش برخوردار باشد تا در اجرای برنامه ها با مشکلات دست و پاگیر مواجه نگردد.

در حال حاضر برای ساماندهی بافت و کالبد معماری ماسوله با توجه به خانه های ویران و نیمه ویران ، نیاز استحکام بخشی به عهده بناهای قدیمی ، ایجاد تغییرات گسترده در واحدهای تازه ساز و انجام کارهای زیربنایی، در چارچوب ضوابط موجود و کش و واکش های دستگاه های مختلف هیچ گامی را نمی توان برداشت. برای نجات ماسوله این میراث گرانبها که گذشتگان به نیکی از آن نگهداری کرده بودند، باید براساس یک طرح جامع متکی بر پژوهش های علمی ، زیر نظر یک شورای اجرایی مرکب از صاحبنظران غیر وابست به ارگان های دولتی و نه نمایندگان دستگاه ها، کار را به مورد اجرا درآورد. از آنجائیکه کارشناسان و صاحب نظران دلسوز و کارآمد هشدار می دهند که بیش از این نباید امروز را به فردا سپرد. چون این دست و آن دست کردن میتواند به ماسوله لطمه بیشتری بزند. و این عروش تالش و نگین استان گیلان گام به گام به سوی از هم پاشیدن و نابودی پیش برود. فاجعه ای که دستاه دولت امروز ، مسبب آن شناخته خواهد شد. بنابراین جا دارد تا همه به خود آیند و تکانی بخورند. در این میان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و استانداری گیلان نقش بسزائی دارند.

برای صادقانه گام برداشتن ، از پیشنهادات و نظرات اساتید و افراد دلسوز بشکل بهینه استفاده نمایند و سعی شود از مجموعه نظرات برای شکل سازماندهی و چگونگی برخورد همه جانبه با مجموعه شهر ماسوله و باز پیرایی آن استفاده شود. برای حفظ هویت «تالش ها» گویش و پاره فرهنگ آنها چه در ایران کنونی و چه نجات از زیر فشارهای شدید در جمهوری آذربایجان میتوان در پیوند با تالش ها، برپائی جشنواره سالانه در ماسوله گام های مؤثری برداشت که می تواند فرهنگ مورد تهاجم قرار گرفته تالشان را سرپا نگهدارد و بیش از یک میلیون تالش های جمهوری آذربایجان را که در شرایط سرکوب خشن قرار دارند و برای صحبت کردن به تالش در کوچه و خیابان دچار وحشت هستند به آینده امیدوار ساخت. برخی از نارسایی های این اثر ارزشمند و کم نظیر تاریخی (شهرک ماسوله) اشاره می شود که باشد منظر عمومی حفظ گردد.

به منظور کاربری و یا گسترش بخش هایی از مجموعه و یا افزودن بر بافت ، ساخت و سازهایی در ماسوله صورت گرفته است که به شدت به منظر آن لطمه وارد ساخته ، از جمله می توان به ساخت و سازه های انجام شده با بلوک های سیمانی و آجر گری اشاره کرد که به جای مصالح بومی یعنی سنگ و گِل به کار گرفته شده اند. هر چند به کاربردن بلوک های سیمانی و آجر کار ساخت را آسان می کند، ولی نمای سنگ لاشه هویت ماسوله را حفظ می کند و معرف ویژگی های معماری بومی محل خواهد بود.

از آنجائیکه بخش عمده واحدهای معماری دارای اندود رنگی هستند، دست کم می توان نماهای ساخته شده با بلوک و آجر را تا انجام اقدامات اساسی با اندود کردن و پوشانیدن در ساختمانهای نوساز ، همان واحدهای قدیمی ساخت و منظر مجموعه شهر ماسوله را از آشفتگی نجات داد. برعهده مسئولان شهر ماسوله است که بر ساخت و سازها نظارت کنند و اجازه ندهند که نمای بومی معماری شهرک صاحب هویت بیش از اینها مخدوش بگردد. و یا اخیراً به جایچوبهای عمومی که در سقف ساختمان از آن استفاده می کنند یا همان «ورده» از موادی شبیه به فوم برای پشت بام در ساختتن خانه ها از آن استفاده می شود که هیچگونه هم خوانی با سبک معماری کهن ماسوله نداشته و نخواهد داشت.

در مورد پوشش نمای ساختمان های مجموعه شهرک ماسوله در چند سال نزدیک از طرف شهرداری و شورای شهر، حرکتهای مثبتی مثل گل اندود و بعد پاشیدن گل حل شده در آب بصورت زرد روی نماها شده است که قابل ستودنی است. ولی این همۀ قضایا نمی تواند باشد.

حکمرانان فومن

فرمانداران که در ابتدا با نام حاکم

شناخته می شده اند و بدون هم

فرماندار وهم بخش دار بوده اند که بدین

شرح می باشد.

فرمانداران فومن:

عیسی خان اعتمادی. محمد خان تالش

انسان دوست. شمس امیری سید

محمد خان جودم تولمی.کلهر.شهبازی.

غلام حسین سمیع.لاشایی نور محمد

هداوند. غلام رضا ایل خانی.حق

شناس.علی ستار زاده. علی حامد

توسلی.محمد اقایی.احمد رمضان

پور.حاجی قاسمی. اسماعیل

مقصودی.عبد احمید خاری.علی

میرزایی.فیض الله حسینی.علی پاینده